زمانی که برای خرید پارچه و پوشاک به بازارها و فروشگاه ها مراجعه می کنید، فروشندگان برای معرفی محصولات خود اصطلاحات خاصی را بکار می برند. به عنوان مثال، برای توصیف جنس پارچه از کلماتی همچون الیاف طبیعی یا مصنوعی و... استفاده می کنند.
همانطور که می دانید، جنس پارچه یا پوشاک آماده در برآورد هزینه آنها اهمیت زیادی دارد. برای اینکه بتوانید محصول مورد نیاز خود را با قیمت مناسب خریداری کنید، باید با مفهوم این کلمات و ارزش هر کدام آشنا باشید.
از این رو، در این مقاله قصد داریم شما را با الیاف مورد استفاده در نساجی و انواع آن آشنا کنیم. برای درک بهتر این اصطلاحات تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
تعریف الیاف نساجی
الیاف، مواد سازنده تار و پود یا همان نخ هایی هستند که برای بافتن پارچه و تولید انواع پوشاک و محصولات نساجی استفاده می شوند. به این مواد فیبر نیز می گویند. هر کدام از این فیبرها برای کاربرد خاصی مناسب هستند.
جنس پارچه ای که شما برای مناسبت های خاص و یا فصول مختلف سال استفاده می کنید، متفاوت است. مثلا برای تابستان لباس های نخی و برای زمستان لباس های پشمی را ترجیح می دهید.
برای رفتن به میهمانی ها و جشن ها از پارچه های لخت و لطیف استقبال می کنید. در حالیکه برای شرکت در اجتماعات رسمی به لباس هایی با پارچه های نسبتا خشک که صاف بایستند، نیاز دارید.
تنوع در منسوجات به طراحان این امکان را میدهد که بدون نگرانی درباره محدودیت کیفیت، رنگ یا شکل پذیری پارچه ها به طراحی بپردازند.
نساجان و تولیدکنندگان پارچه جهت تامین نیازهای مختلف شما از مواد یا الیاف مختلفی در ساخت پارچه های خود استفاده می کنند.
با تنیدن این مواد به یکدیگر طی فرآیندهای خاص نساجی، نخ هایی نازک، منعطف و پیوسته به دست می آید که برای بافت انواع پارچه مورد استفاده قرار می گیرند.
پیشنهاد می کنیم مقاله فرآیند تولید پارچه چگونه است؟ (شرح تمام مراحل) را مطالعه فرمایید
انواع الیاف در نساجی
همانطور که گفته شد با توجه به گستردگی کاربرد پارچه ها از الیاف متنوعی در نساجی بهره گرفته می شود. برای شناخت بهتر این فیبرها، با توجه به منابع و فرآیند تولیدشان، آنها را دسته بندی میکنیم.
الیاف طبیعی
بزرگترین و اصلی ترین گروه ها را الیاف طبیعی و الیاف مصنوعی تشکیل میدهند. الیاف طبیعی از منابع طبیعی یعنی گیاهان و حیوانات به دست می آیند.
تارهای نازک گیاهان و پشم و موی حیوانات مواد اولیه طبیعی ما در این دسته بندی هستند. فیبرهای طبیعی در کنار دوام و قدرت بالایی که دارند، احساس راحتی بیشتری به شما میدهند.
به علاوه، فرآیند تولیدشان بسیار ساده بوده و تنها با تنیده شدن به یک نخ یا ریسمان بافندگی برای استفاده آماده می شوند. به عنوان یکی دیگر از ویژگی های فوق العاده این فیبرها، می توان به توانایی بالای آنها در جذب رطوبت اشاره کرد.
این ویژگی برای مصرف کنندگان ساکن یا شاغل در محیط ها و نواحی مرطوب، امتیاز بالایی محسوب می شود. در نهایت، ظاهر بی نظیر پارچه های تولید شده با این نوع فیبرها، هر بیننده ای را به خود جذب خواهد کرد.
انواع فیبر طبیعی
الیاف طبیعی، خود به دسته های کوچکتری شامل فیبرها یا الیاف گیاهی، حیوانی و معدنی تقسیم می شوند. فیبرهای گیاهی، رشته های سلولزی محکمی هستند که از برگ ها و پوسته درونی و بیرونی گیاهان استخراج می شوند.
این فیبرها از گیاهانی مانند جو و پنبه به دست می آیند. رشته های نازک گیاه بامبو، فیبرهای مو شکل نارگیل، دانه‌های کتان، گونه‌های مختلف گیاه شاهدانه، شاخ و برگ های نرم و نازک گیاهان، حصیر، کاه، گزنه، کنف، رامی، چوب و انواع غلات، سایر منابع موجود برای این فیبرها محسوب می شوند.
الیاف حیوانی از پروتئین ساخته شده اند. یکی از منابع این فیبرها، مو و پشم حیوانات هستند. این مواد اولیه عمدتا از گوسفند، شتر، بزهای کشمیری، بزهای موهر، خرگوش، موی اسب و نوعی گاومیش تامین می شوند.
رشته های لطیف و پرطرفدار ابریشم نیز فیبر حیوانی بسیار پرطرفدار دیگری هستند که از پیله حشرات خاص به ویژه پروانه ها به دست می آیند. جالب است بدانید که از عنکبوت و نوعی صدف دریایی نیز میتوان ابریشم تولید کرد.
دسته دیگر الیاف طبیعی، فیبرهای معدنی هستند. نمک ها و مواد معدنی که به صورت فیبر در طبیعت وجود دارند، مانند آزبست، منابع این نوع فیبر را تشکیل می دهند.
فیبرهای معدنی در برابر آتش و مواد اسیدی از مقاومت بالایی برخوردارند. از این رو، برای مصارف صنعتی بسیار مناسب و پرکاربرد هستند.
پیشنهاد می کنیم مقاله تاریخچه اختراع پارچه را مطالعه فرمایید
الیاف مصنوعی
الیاف مصنوعی فیبرهایی هستند که توسط انسان ساخته می شوند و نمی توان آنها را در طبیعت پیدا کرد. این فیبرها با استفاده از ترکیبات ساده شیمیایی (پلیمرها) تولید می شوند.
فیبرهای ریون و نایلون بهترین نوع این مصنوعات هستند. نمونه های دیگر این تولیدات شامل اکریلیک، پلی استر و استات است.
در حالت کلی میتوان الیاف مصنوعی را به سه دسته بازسازی شده، سنتزی و غیر آلی تقسیم کرد. به فیبرهای بازسازی شده، نیمه مصنوعی یا سلولزی نیز می گویند.
برای تولید آنها، سلولز موجود در گیاهان، استخراج و تصفیه شده و به صورت رشته های قابل استفاده در نساجی پرداخت می شوند.
فیبرهای سلولزی از پلیمرهایی با زنجیره بلند اصلاح شده توسط یک پروسه شیمیایی ساخته می شوند. این گروه از رنگ پذیری بالایی برخوردار بوده و جذب آب مناسبی دارند. فیبرهای ریون و بامبو، نمونه های تولید شده در این فرآیندها هستند.
الیاف سنتزی از طریق فرآیند پلیمریزاسیون مونومرها تولید می شوند. حاصل این فرآیند یک پلیمر مایع است که با عبور از صافی های مخصوص به رشته های نازک قابل استفاده در نساجی تبدیل می شود.
پلی استر، اکریلیک و نایلون نمونه های تولید شده با این روش هستند. دسته آخر الیاف مصنوعی که در اینجا با آن آشنا می شویم، فیبرهای غیر آلی یا معدنی هستند.
از این فیبرها با عنوان فیبرهای متالیک (فلزی) نیز یاد می شود. در این روش برای به دست آوردن فیبرهای مصنوعی از فلزاتی همچون آلومینیوم، مس، نقره، طلا، نیکل، آهن و... استفاده می کنند.
منسوجات مصنوعی ساخته شده با این روش از درخشش بالایی برخوردار هستند. همچنین، تولیدکنندگان آنها را به سه حالت فیبرهای متالیک، فیبرهای متالیک با روکش پلاستیک یا فیبرهای پلاستیکی با پوشش متالیک عرضه می کنند.
عمده استفاده این فیبرها در ساخت پارچه و نخ های تزئینی است. الیاف شیشه نیمه شفاف و لاستیک مصنوعی نیز از محصولات دیگر این گروه هستند که برای مصارفی به جز نساجی کاربرد دارند.
مقایسه فیبرهای طبیعی و مصنوعی
الیاف طبیعی نسبت به انواع مصنوعی از کیفیت بهتری برخوردارند. این فیبرها با طبیعت سازگار بوده و پس از اتمام دوره مصرف به راحتی در محیط زیست تجزیه می شوند.
وزن مخصوص این فیبرها مقدار کوچکی بوده و به همین دلیل نسبت به انواع مصنوعی از دوام و استحکام بیشتری برخوردار هستند.
فیبرهای طبیعی مقاومت الکتریکی مناسبی دارند. همچنین با پوست بدن سازگار بوده و موجب تحریک آن و ایجاد حساسیت نمی شوند.
برای تولید این رشته ها در مقایسه با الیاف مصنوعی به صرف انرژی کمتری نیاز داریم. در نتیجه، دی اکسید کربن کمتری نیز تولید خواهد شد.
علاوه بر این، تولید فیبرهای طبیعی مقرون به صرفه تر بوده و هزینه کمتری خواهد داشت. این رشته ها، گرمای مطبوعی برای مصرف کننده ایجاد خواهند کرد و عایق حرارتی مناسبی محسوب می شوند.
جمع بندی
در این مقاله با الیاف نساجی و انواع آن آشنا شدیم. هر کدام از این فیبرها خواص کیفی و ظاهری متفاوتی دارند و برای کاربرد خاصی تولید می شوند.
همچنین، با توجه به کیفیت و روش تولیدشان، هزینه و ارزش متفاوتی نیز برای آنها در نظر گرفته می شود.
امروزه، با توجه به تنوعی که در محصولات نساجی از جهات ظاهر، کیفیت و هزینه وجود دارد، میتوانید پارچه یا پوشاک مناسب خود را بدون هیچ محدودیتی تهیه کنید.
دیدگاه خود را بنویسید